15.1.16 Paris Yakınlarında Savaş
451’de Hun kuvvetleri Orta Macaristan’da batıya doğru harekete geçti. Ordu mevcudu seksen-yüz bini Türk, bir o kadar da Slav ve Germen olmak üzere iki yüz bin kişi idi. Bu büyük ordu şubat, mart aylarında Ren Nehri’ni üç noktadan geçerek Galya’ya girdi. Roma ordusu Aetius’un kumandasında İtalya’dan Galya’ya gelmişti. Burada Hun düşmanı kavimlerden sağladığı takviyelerle 200 binlik bir kuvvete ulaştı. Romalılar kuzeye doğru ilerlerken Hun orduları bugünkü Paris yakınlarındaki Orleans’a yaklaştı. Aetius’ta oraya varmıştı. Campus Mavriacus da yapılan savaş, dünyanın iki yarısının birbirine yüklendiği savaştı. Yirmi dört saat boyunca süren çarpışmalarda Roma ordusu gece dağılmıştı. Birlikleri arasındaki bağlantıyı kaybeden Aetius Türk kuvvetleri arasından güçlükle kurtulabildi. Teodorich adlı bir Got kralı ölmüştü. Gotlar savaş meydanını terk ederken ağır kayıplara uğrayan Frank kuvvetleri de onlardan ayrıldı. Sonuçta Aetius müttefiksiz ve desteksiz kaldı. Buna rağmen savaşta taraflardan birinini herhangi bir kesin başarı kazandığı söylenememektedir.
Alperen Gençaban - Tarihten Notlar –ALINTIDIR A.K.
8.5 YARGI VE HUKUKİ CEZALANDIMA
Gök Türk devletinde yüksek devlet mahkemesine "yargu" denirdi. Yine kaynaklar araştırıldığında, Gök Türk devletinde bir adliye (könilik) müessesesi olduğunu anlıyoruz. Yarguların vazifeleri töreyi ve örfi hukuku uygulamak idi. Ünlü Gök Türk devlet adamı Tonyukuk, mahkeme başkanlığı, yani yarganlık yapmıştı. Hükümdarlar da yarganlık yaparlardı.
Kaynaklardan anlaşıldığına göre Gök Türk ülkesinde cari cezai hükümler şunlar idi:
-Zina yapan evlilerin cezası idam.
-Adam öldürme, idam.
-Soygun yapan, bağlı at çalan, idam.
-Genç kızları aldatanlar ağır bir şekilde mal ile tazminat ödemek zorunda bırakıldıktan sonra, o kızla mutlaka evlenmesi gerekirdi.
-Adam yaralayanlar, yaranın derecesine göre mal mülk ödemek suretiyle suçlarını tazmin ederlerdi.
-At ve koyun çalanlar on katından fazlasını ödemeye mahkum edilirdi.
-Diğer hafif suçlar on günü geçmemek üzere cezalandırılırdı.
-Vatana ihanet edenler, ordudan kaçanlar ölüme mahkum edilirdi.
Ceza işlemleri herkese hiçbir fark gözetmeksizin aynen uygulanırdı. (Sayfa 184)
Alperen Gençaban - Tarihten Notlar –ALINTIDIR A.K.
