Yunanistan’da Athos Dağı’ndaki Pantokrator Manastırı’nda, Osmanlı’nın erken dönemlerine ait binlerce yeni belgenin bulunduğu açıklandı. ABD (Amerika Birleşik Devletleri) merkezli Associated Press (AP) ajansının aktardığına göre; Yunanca, Rusça ve Rumence de dahil olmak üzere birçok dilde ender, asırlık eserlerin yer aldığı manastırın kütüphanelerinde; en eskileri 1300’lerin sonlarıyla 1400’lerin başlarına tarihlenen binlerce Osmanlı belgesinin bulunduğu tahmin ediliyor.

Berlin Özgür Üniversitesi’den (Freie Universität Berlin) Bizans uzmanı Prof. Jannis Niehoff-Panagiotidis, manastır kütüphanelerinde bulunan yaklaşık 25.000 Osmanlı eserinin en eskisinin 1374 veya 1371’e ait olduğunu söyledi. Habere göre profesör söz konusu belgelerin Osmanlı’nın ilk dönemlerine ait mevcut belgelerden daha eski olduğunu iddia etse de, Osmanlı dönemine ait bilinen en eski belgenin İstanbul’da Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’nde yer alıyor. İstanbul’daki arşivde yer alan en eski belgenin, Sakarya’nın Hendek ilçesine bağlı Çalıca Köyü’nde, Şeyh İzzeddin İsmail’e verilen 1301 tarihli Çalıca Vakfiyesi adlı mülkname, Osmanlı’nda günümüze kalan en eski defterin ise, Kırım Tatar kökenli duayen tarihçi Prof. Dr. Halil İnalcık’ın da üzerinde çalıştığı 1431/1432 tarihli Arvanid (Arnavutluk) Sancağı Defteri olduğu biliniyor.

Athos Dağı’ndaki manastırda yer alan bilgilerin henüz incelenmediği için yeni ve daha eski tarihli Osmanlı belgelerinin olabileceği ifade edilen haberde, araştırma projesinin birkaç ay önce başladığı, tamamlanmasının yıllar süreceği belirtiliyor. Prof. Niehoff-Panagiotidis konuyla ilgili olarak, “Uzun vadede ne ortaya çıkabilir, tüm belgeleri kataloglayıp dijitalleştirdiğimizde söyleyebileceğim. Şu anda kimse burada neyin saklı olduğunu bilmiyor. Belki daha eski belgeler bile.” diye kaydetti.

Araştırmacılar söz konusu belgelerin Osmanlı hakimiyetinin sanılanın aksine müdahaleci olmadığını, bölgedeki manastır idaresinin bir anlamda özerk bıraktığını ortaya koyduğunu da ifade etti. Qha