17 yıl önce Gübretaş’ın parası ile 680 milyon dolara alınan Razi Petrokimya’yı, Cavit Çağlar alıyor. Razi olayı, Türkiye’nin en gizemli meselelerinden birisi. Akan milyonlarca dolar, Erdoğan’ın siyasi danışmanının ortaklığı, iki büyük geminin el değiştirmesi derken, işte hikayenin sonu da yine bir gizemle bitiyor.

Cavit Çağlar hep ilginç zamanlarda, ilginç yerlerde karşımıza çıkar. 90’ların bu yıldız tüccar-siyasetçisi şimdi de neredeyse unutulmuş bir tesisin satışında belirdi. 17 yıl önce İran’da 680 milyon dolara alınmış petrokimya tesisi Razi’nin yeni sahibi Çağlar oluyor. Milyonlarca doların akıtıldığı, gizemli ortakları, MHP’de yaşanan siyasi bir krizin merkezinde yer alması, gemilerinin uzun bir yolculuğun ardından el değiştirmesi ile gözlerden ırak kalmış büyük bir ‘sır küpüydü’ Razi.

Memleketin siyasi gürültüsü arasında, çoğumuzun gözünden kaçan bu önemli satış haberini Oda TV’den Oğuz Ok, 4 Şubat günü verdi. İran’da kurulu olan ve Ortadoğu’nun en büyük petrokimya tesislerinden Razi’yi, Cavit Çağlar alıyor. Habere göre Çağlar da bu satın almayı doğruluyor. “İşin sonuna geldik. Tek başıma alıyorum” diyor.

Razi’yi uzun süredir takip ediyorum. Bu köşenin arşivinde pek çok yazı yer alıyor. Lakin her adımda anlaşılamayan bir yön, yeni bir gizem belirmiştir. Çağlar’ın girişimi de bunlardan birisi işte. Yani alımından işletilmesine ve nihayetinde satışına kadar 17 yıla yayılmış bir muammalar zinciri…

Peki nedir Razi’nin sırrı? Gözden ve gönülden ırak kalmış bu milyon dolarlık tesiste neler yaşandı?

 GİZEMLİ YATIRIMIN HİKAYESİ

Gübretaş, “Türk çiftçisine ucuz gübre ve hammadde sağlama” gerekçesiyle 2008 yılında Razi Petrokimya’yı almaya karar verir. Ama tek başına değil. İki ortak daha çıkar. Birisi 2011’de bir ara iflasını da ilan etmiş olan Tabosan’dır. Esas diğer ortak önemlidir. Satın alma kararından 4 ay önce kurulmuş, kurulduktan iki ay sonra Halkbank ve Vakıfbank’tan 20 milyon Euro kredi almış Asya Gaz’dır bu ortak. Sahibi Şaban Kayıkçı’dır. Kimdir Kayıkçı? Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın siyasi hayatının başından beri yanında ‘akıl danıştığı kişi’ olarak yer alan Ali İhsan Arslan’ın oğlu olan ve babasının siyasi mesleğini devam ettiren Mücahit Arslan’ın her ticari işinde yer alan birisi. 2010’dan önce adını kimse duymamıştı. Sonrasında inşaat, turizm, Paramount Otel vakası derken her yerde karşımıza çıktı. Razi yönetiminde dönem dönem Ali İhsan Arslan da yer aldı, bir ara başkan yardımcılığını da yürüttü.

İhale o dönem hayli tartışma yarattı. Özellikle MHP yönetiminde büyük itiraz yükseliyordu. Dönemin MHP Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Ekici, 2009’da konuyu Meclis’e taşıyor, büyük yolsuzluk olduğunu, birilerinin çiftçinin parasıyla zengin edildiğini belgeleriyle anlatıyordu. İddialar karşısında Tarım Bakanı Mehdi Eker’in yanıtı iki kelimeydi: “Ticari sır.”

Sonrasında 2011’deki meşhur ‘kaset skandalı’ ile tasfiye edilen MHP’li yöneticilerin aralarında, Razi işine karşı çıkanlar da vardı.

Razi’ye 300 milyon dolara yakın bütçe de aktarıldı. Tesis ile ilişkili çok sayıda şirket kuruldu. Hepsinin yönetimi aynı isimlerden oluşuyordu. Gübretaş’ın yanında Kayıkçı ve Suudi Arabistanlı Nesma denizcilik şirketi yer alıyordu. Razi’nin en önemli yatırımları da deniz taşımacılığı üzerineydi zaten.

Nitekim 2013 yılında, İran’da üretilen amonyağın Türkiye’ye taşınması için Güney Kore’ye iki tanker siparişi verildi. Şirketlerle beraber 100 milyon dolarlık bir yatırım yapıldı. GEDİZ ve DİCLE adlı iki tanker de kısa sürede envantere girdi. Bundan sonrasında iç içe geçmiş, kimin kimle ortak olduğunun iyice karıştığı bir denizcilik şirketi ağı karşımıza çıktı. O iki yeni gemi de bu şirketlerden birisi olan 2017’de kurulmuş Nbulkgas’ın bünyesinde yer alıyordu. Kayıkçı ile Arabistanlı ortak da 2017’de yönetime giriyordu. 2020 yılında Gübretaş borsaya bir açıklama yaptı. Nbulkgas şirketi gemileriyle beraber satılmıştı. 75 milyon dolara alan şirket, off shore cenneti olan Marshall Adaları’nda kurulu Pasco Investment Holding CO.’ydu. 2020 yılında İstanbul’da ona bağlı Pascogas adlı bir şirket de kurulmuştu. Bu şirketin ilk ismi ise UBK Denizcilik’ti. Sahibi Şaban Kayıkçı’nın oğlu Uğur Beke Kayıkçı’ydı. Gemiler alındıktan sonra şirketin adı ve yönetimi değişti. Yeni sahibi Mecit Çetinkaya ve oğlu Mecit Mert Çetinkaya oldu. Bu aileyi biz nereden tanıyoruz?

2007’de kurulan MB Denizcilik şirketinin sahipleri onlar. Yani Burak Erdoğan’ın ortakları. MB Denizcilik, 2021 yılının başında yer değiştirme kararı aldı ve Gübretaş’ın gemilerini alan Pascogas’ın adresine taşındı. DİCLE ve GEDİZ de burada seyrini sürdürüyor. Kayıkçı ise şimdilerde Selçuk’un Pamucak bölgesinde, Turizm Bakanlığı’nın kendisine tahsis ettiği denize sıfır cennet gibi yere yeni otelini dikiyor. Büyük zararlara yol açan, Cumhuriyet ile yaşıt Tarım Kredi Kooperatifleri’nin milyonlarca dolarını yutan Razi de epeydir ortalarda görünmeyen Cavit Çağlar’a gidiyor.

Herkes muradına ermiş görünüyor. Çiftçi hariç…

NOT:

Razi olayını merak edenler için buraya bir arşivi de bırakıyorum:

https://www.gazeteduvar.com.tr/gubretasin-milyon-dolarlik-gemileri-nereye-gitti-makale-1532075

https://www.gazeteduvar.com.tr/gubretasta-ne-oluyor-irandaki-kara-kutu-makale-1656971

https://www.birgun.net/makale/erdogan-in-kara-kutusu-ve-gubre-398594

https://www.birgun.net/makale/2023-hedefi-iki-gemicik-daha-366738

https://www.gazeteduvar.com.tr/gemiler-erdogana-fabrika-caglara-sir-kupu-el-degistiriyor-makale-1760874