Aydın'ın Çine ilçesi, vahşi madencilik işletmelerinin çevre, sağlık ve tarıma etkilerini en çok yaşayan ilçelerimizden birisi. Çine merkezine birkaç kilometre uzaklıktaki Yolboyu köyü ise belki de bu etkilerin en çok hissedildiği köy durumunda.

Köylüler, 7 yıl önce köylerine Eysim Madencilik tesislerinin yol açtığı sorunları ile boğuşuyor.

Aydın Çine’nin Yolboyu köyünün yanı başındaki kuvars ve feldispat madeni işletmelerinin köyde neden olduğu sağlık ve çevre sorunları ile ilgili dün basın açıklaması yapıldı.

Köylülerin yanı sıra Aydın Ekoloji ve Yaşam Platformu (AYEP) ve Çine Yaşam Platformu (ÇİYAP) üyelerinin katıldığı basın açıklaması maden işletmelerine karşı köylülerin açtığı davanın bilirkişi keşfinin yapıldığı gün gerçekleştirildi. Jandarmanın yoğun güvenlik önlemi altında yapılan bilirkişi keşfine davacı köylüler ve avukatları dışında kimse alınmazken, yurttaşlar bu duruma tepki gösterdiler. Yaklaşık 3 saat süren bilirkişi keşfinden sonra hemen arkasında maden işletmesi görünen köylülerin tarla ve zeytinlikler önünde yapılan basın açıklamasını aynı zamanda köylülerin avukatlığını da yapan AYEP Yürütme Kurulu üyesi Av. Hicran Danışman okudu.

İŞÇİLER CİĞERLERİNİ FEDA EDEREK EKMEK PARASI KAZANIYORLAR

Yaklaşık 40 yıldır, Çine’nin dağlarında yoğun feldispat ve kuvars madeni çıkarıldığını aktaran Danışman, çıkarılan madenlerin Yolboyu köyünde olduğu gibi köyün içinde maden öğütme-işleme tesislerine getirildiğini belirtti. Bu işletmelerin Çine’ye önemli bir istihdam sağlamasına rağmen işçi sağlığı, iş güvenliği, düşük ücretler ve güvencesiz çalışma şartlarıyla sorunlar yumağı haline geldiğini kaydeden Danışman, “Ekmek veriyoruz, edebiyatına sarılanlara buradan bir kez daha sesleniyoruz: İşçiler alın teriyle, emeğiyle, ciğerlerini feda ederek hak ettiği ücretin altında bir maaşla çalışıyor, patronlarına yüzlerce milyon lira kazandırıyorlar. Kimse onların kapısında oturup ekmeğini yemiyor. Şunu bilin, işçi yoksa siz de yoksunuz!” dedi.

Bu maden işletmelerindeki tozlu ortam sebebiyle işçilerin birçoğunda tedavisi mümkün olmayan ve ölüme kadar varan silikozis hastalığının görüldüğüne dikkat çeken Danışman, hastalığı tespit edilen işçilerin çeşitli bahanelerle işten çıkarılıp gerekli tazminatlarını tam olarak alamadan kendi başına bırakıldıklarını söyledi.

“BU TESİSLERİN KURULMASI NE HUKUKİ NE AHLAKİ”

Madran Dağında, su kaynaklarının üzerinde dinamit patlatarak maden cevheri çıkaran işletmelerin bölgenin ekolojisine büyük zararlar verdiğini vurgulayan Danışman, Yolboyu köyünün dibine kurulan Eysim Maden işletmelerinin de köylülerin yaşamını kabusa çevirdiğini belirtti. Danışman şunları söyledi; “İşletme, özellikle gece, sabaha karşı havaya, akciğerleri söndüren bu tozu salarak başta yakından uzağa tüm Yolboyu halkının sağlığıyla oynanmaktadır. Toz, zeytin ağaçlarının, hayvanların yediği otun-yemin, yetiştirilen ürünlerin üzerine yağmakta, evlerin içine kadar girmektedir. Bu mahallelerde üretilen ürünler Çine pazarına girmekte ve sofralarımıza gelmektedir. Çocuklarımızın sağlıklı yarınları için buna asla razı olamayız” dedi.

Zeytin Kanununa göre bu işletmelerin kurulamayacağını aktaran Danışman, “Bu şirketin buraya bu tesisi kurmasında kimlerin izini olduysa derhal bu yanlışı düzeltmelidir. Yolboyu mahallesinde Eysim şirketinin ve yakınında Kaltun şirketinin, Yağcılar mahallesinde Polat Maden’in maden kırma-eleme tesisi olması her yönden ne kanuna, ne vicdana uygun değildir. Bu işletmelerin havaya saldığı toz, Çaltı, Karakollar, Yağcılar, Kuruköy, Evciler hatta Çine merkeze kadar ulaşmakta ve on binlerce insanın sağlığına zarar vermektedir” dedi.

“ÜRÜNLERİMİN ÜZERİNDEKİ TOZ YÜZÜNDEN PAZARCILIĞI BIRAKTIM”

Basın açıklamasında söz alan köyüler de yaşadıkları sağlık sorunlarının yanı sıra maden işletmesinden çıkan toz nedeniyle ürünlerinin olmadığı söyledi.

Köylülerden Erol Tosun, ürünlerini Çine pazarında üzerlerindeki toz yüzünden satamadıklarını bu nedenle pazarcılığı bıraktıklarını söyledi. Koah hastası olduğunu belirten Tosun, köyde birçok kişinin de solunum yolu hastalıkları nedeniyle tedavi gördüğünü belirtti. Çine Yaşam Platformu Sözcüsü Ahmet Uslu da maden işletmelerinin yol açtığı çevre, sağlık sorunlarına karşı Çinelileri mücadeleye çağırdı.

Özer Akdemir/Evrensel