BİR KAMU GÖREVLİSİ OLAN TÜİK BAŞKANI ÖNCELİKLE KESİNLEŞMİŞ YARGI KARARLARINA UYMALIDIR!

​TÜİK Başkanı Erhan Çetinkaya’nın 9 Temmuz 2024 tarihinde düzenlediği basın toplantısındaki gerçeği yansıtmayan iddiaları üzerinde DİSK Yönetim Kurulu adına DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu’nun yaptığı açıklama:

TÜİK Başkanı Erhan Çetinkaya 9 Temmuz 2024’te bir basın toplantısı düzenleyerek madde fiyat listesini gizlemeleri nedeniyle yönelen eleştirilere gayriciddi slaytlar üzerinden yanıt vermeye çalıştı. Ancak TÜİK Başkanı Çetinkaya, konuya ilişkin ikna edici yanıtlar veremediği gibi yargı kararlarına neden uymadıklarını açıklamak yerine aralarında DİSK’in de olduğu çeşitli kuruluşları eleştirdi.

Bugüne kadar yaptığımız görüşme ve randevu taleplerine yanıt dahi vermeyen TÜİK Başkanı, DİSK’in mücadelesi sonucu kamuoyunda yükselen tepkiler nedeniyle dün (9 Temmuz 2024) basın toplantısı düzenleme gereği duymuştur.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun fiyatlarda ciddi artışların yaşanmaya başladığı dönem olan Haziran 2022 itibarıyla enflasyona esas ortalama madde fiyat listesini yayımlamaktan vazgeçmesi üzerine başlattığımız hukuki mücadele lehimize sonuçlanmasına rağmen TÜİK Başkanı verileri karartmaya ve tutarsız açıklamalarına devam ediyor. TÜİK Başkanı iki yıl süren ve TÜİK’in birçok kez kaybettiği hukuki süreci tahrif ederek şöyle diyor:

“CİMER üzerinden hesaplamayı durdurduğumuz bilgileri istediler. İlave hesaplama gerektirdiği için alamadılar. TÜİK’i değil Adalet Bakanlığı Bilgi Edinme Kurulu’nu dava ettiler. Hukuka aykırı bir yürütmeyi durdurma kararı aldılar. Karar fiili imkânsızlık nedeniyle uygulanamadığı için TÜİK yöneticileri hakkında suç duyurusunda bulundular, savcı soruşturmaya yer görmedi.”

TÜİK Başkanı konuyu açıkça çarpıtıyor ve istinaf aşamasında kesinleşmiş yargı kararını “Hukuka aykırı bir yürütmeyi durdurma kararı aldılar” diyerek itibarsızlaştırmaya çalışıyor. Kesinleşmiş yargı kararını çarpıtmak ve küçümsemek TÜİK Başkanı’nın işi değildir. TÜİK Başkanlığı, bir devlet memuru olarak kesinleşmiş yargı kararlarını “hukuk dışı” olarak niteleyecek merci değildir. Üst düzey ve sorumlu bir devlet memuru olarak TÜİK Başkanı kesinleşmiş yargı kararlarını geciktirmeksizin uygulamakla yükümlüdür. TÜİK Başkanlığı yargı kararlarını tartışacak siyasi ve toplumsal bir merci değil, idari bir organdır. TÜİK Başkanı Erhan Çetinkaya görevinin sınırlarını ve sorumluluklarını bilmelidir.

TÜİK tarafından açıklanması durdurulan madde fiyat listesi konusunda DİSK tarafından açılan dava sürecine ilişkin gerçekleri bir kez daha özetlemek isteriz.[2]

TÜİK’in Haziran 2022’de enflasyon hesaplamasının temelini oluşturan ortalama madde fiyatlarını yayımlamayı durdurması üzerine CİMER aracılığıyla yaptığımız başvuruya TÜİK ret yanıtını verdi. TÜİK’in ret yanıtına karşı yaptığımız itirazı Adalet Bakanlığı bünyesindeki Bilgi Edinme Kurulu reddetti.

Bunun üzerinde DİSK, Kurul kararının yasal dayanaktan yoksun olduğunu ve yıllardır açıklanan verilerin açıklanmasından vazgeçilmesinin hukuksuz olduğunu belirterek konuyu idare mahkemesine taşıdı ve Bilgi Edinme Kurulu kararına karşı (Kurul, Adalet Bakanlığı bünyesinde olduğu için bakanlığa) dava açtı.

Başvurumuz üzerine Ankara 6. İdare Mahkemesi 31 Mart 2023 tarihinde oybirliği ile DİSK tarafından istenen bilgilerin açıklanmasının kurumun görevi gereği olduğunu belirterek bilgi talebinin reddedilmesinin hukuka aykırı olduğuna karar verdi.

Ankara 6. İdare Mahkemesi 2022/2383 esas ve 2023/700 sayılı kararında DİSK tarafından istenen bilgilerin TÜİK tarafından elde edilen ve önceki yıllarda da kurum tarafından yayımlanmış olan istatistiksel verilere ilişkin olduğu ve bu bilginin kurumun görevi gereği elinde bulunması gereken bilgilerden olduğu gerekçesiyle bilgi edinme talebinin reddinin hukuksuz olduğuna ve dava konusu ret işleminin iptaline karar verdi.

İdare mahkemeleri tarafından verilen kararların derhal uygulanması gerekirken TÜİK yargı kararına uymayı reddetti. TÜİK bir yandan yargı kararlarını uygulamamaya devam ederken öte yandan mahkeme kararını istinaf mahkemesine taşıdı. Ancak yaptıkları istinaf başvuruları da reddedildi. Ankara Bölge İdare Mahkemesi 12. İdari Dava Dairesi 15/09/2023 tarih ve 2023/1058 Esas ve 2023/1341 sayılı Kararı ile Adalet Bakanlığı ve TÜİK’in istinaf başvurularının hukuka uygun olmadığına karar verdi. Böylece idare mahkemesinin vermiş olduğu karar kesinleşti.

Öte yandan TÜİK, yargı kararına uymamak ve madde fiyat listesini açıklamayı ötelemek amacıyla alışılmadık biçimde bir kamu kurumu olarak diğer bir kamu kurumunu, Adalet Bakanlığı’nı da dava etti. TÜİK, Ankara 6. İdare Mahkemesi’nin vermiş olduğu kesin kabul kararına rağmen bu işlemin iptali için Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu’nun kararının iptali istemiyle Adalet Bakanlığı’na dava açtı. Ankara 13. İdare Mahkemesi, 10 Ocak 2024 tarihli, 2023/1430 esas, 2024/58 nolu kararı ile “Anayasanın ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun hükümleri uyarınca yargı kararının aynen ve gecikmeksizin uygulanması amacıyla alınan dava konusu Kurul kararında hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığına” ve haksız davanın reddine karar verdi. TÜİK’in hukuksuz davranışı bir kez daha kanıtlandı.

Ancak TÜİK yönetimi kesinleşen yargı kararlarının gereğini yine yerine getirmedi. Anayasa ve yasaların bağlayıcı hükümlerine rağmen verileri saklamaya devem ettiler. Veri açıklamasını ve yargı kararlarına uyulması talebimizi reddettiler. Bunun üzerine TÜİK Başkanı ve Başkan Yardımcıları için suç duyurusunda bulunduğumuzda ise savcılık inanılmaz ve skandal bir karara imza atarak, konfederasyonumuzun verilerin açıklanmasına yönelik talebini sudan bahanelerle işleme koymayarak yargı kararlarını hiçe sayan TÜİK yöneticilerini korumaya aldı.

Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın kararı, TÜİK’in madde sepeti ve ortalama madde fiyatlarına ilişkin veri setini açıklama yükümlülüğünü ortadan kaldırmamaktadır. TÜİK Başkanı, Anayasa ve yasalar gereği mahkeme kararlarını gecikmesizin yerine getirmek zorundadır. Aksi halde suç işlemeye devam ediyor olacaktır.

Bir kamu görevlisi olan ve yargı kararlarını umursamayarak, Anayasa ve yasaları hiçe sayarak görevini yerine getirmeyen TÜİK Başkanı, tutarsız açıklamalarıyla enflasyon verilerini daha da şaibeli hale getirmektedir. TÜİK tarafından işi yokuşa sürmek amacıyla yapılan her açıklama, madde fiyat listesinin açıklanması gereğini bir kez daha ortaya koymaktadır.

TÜİK, madde sepeti ortalama madde fiyat listesini açıklamayı bırakması üzerine 22 Haziran 2022’de yayımladığı kamuoyu duyurusunda bu değişikliğin nedeni olarak söz konusu tablolarının yanlış anlama ve yanıltıcı değerlendirmelere sebebiyet vermesini göstermişti.

Kesinleşen yargı kararları sonrasında madde fiyat listesinin açıklanması için yaptığımız başvuruya ise TÜİK bu kez “2022 yılı mayıs ayından itibaren Kurumumuz tarafından hesaplanmayan ve yayımlanmayan ortalama madde fiyatlarının, halen Kurumda mevcut olmaması nedeniyle gönderilmesi mümkün olmamıştır” şeklinde yanıt vermişti.

TÜİK Başkanı Erhan Çetinkaya, 9 Temmuz 2024 tarihinde yaptığı açıklamada ise ortalama madde fiyatlarının ellerinde bulunduğu ancak hesaplamasının ağır bir işyükü oluşturduğunu, zaten dünyada başka kimsenin de açıklamadığını iddia etmiştir. TÜİK tarafından farklı tarihlerde yapılan bu açıklamalar birbiriyle tutarsızdır, çelişkilidir. Bu tutarsız açıklamalar göstermektedir ki madde fiyat listesinin gizlenmesinin sebebi Türkiye’de gerçek enflasyonu gizlemektir.

TÜİK Başkanı konuyu çarpıtmayı bırakıp şu soruları yanıt vermelidir:

2003’ten beri açıklanan bir veriyi 2022’de neden birdenbire ve üstelik enflasyon yükselirken durdurdunuz?

Elinizde madde fiyat listesi verileri varken olmadığını söylemenizin sebebi nedir?

Şimdi veri olduğunu kabul ediyorsunuz ama “ilave işyükü” diyorsunuz? Geçmişte işyükü olmayan işlem neden şimdi ekstra işyükü oldu?

Hiçbir tartışmaya yer vermeyecek kadar net olan yargı kararlarını bir kamu görevlisi olarak uygulamama cüretini nereden alıyorsunuz?

2022 öncesine ait madde fiyat listesini TÜİK sitesinden neden kaldırdınız?

Yargı kararlarını uygulamamanızı “Eurostat’a sorduk. Onlar da açıklamıyor” şeklinde gerekçelendiriyorsunuz. Siz öncelikle Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinin kararlarını uygulamakla yükümlü değil misiniz? Ne zamandan beri teknik bir kurum olan Eurostat’ın önerileri kesinlenmiş yargı kararlarının yerine geçmeye başladı. Sizin Anayasa’nın 138. Maddesinden haberiniz yok mu?

TÜİK Başkanı Eurostat tavsiyelerini kesinleşmiş yargı kararlarının yerine koyamaz.

TÜİK Başkanı’na Anayasa’nın 138. maddesini yeniden hatırlıyoruz: “Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez.” Türkiye Cumhuriyeti Anayasası gereği kamu kurumlarının mahkeme kararlarına uyması gerekmektedir. Kesinleşen yargı kararlarına uymamak suçtur. Lafı dolandırmak yerine görevinizi yapıp enflasyona esas ortalama madde fiyatlarını derhal açıklayın.

TÜİK Başkanı’nın çarpıtmalarına karşı şunu bir kez daha tekrarlayalım: Bu işin peşini bırakmayacağız. Hukuk mücadelemiz sürecek. Halkın ekmeğini, işçilerin ekmeğini koruma mücadelemiz sürecek. Yargı kararlarını hiçe sayanların cezalandırılması için mücadelemiz sürecek.