Türk Ordusu Kütahya-Eskişehir Muharebelerinde yenilmiş bulunmakla beraber, henüz yok edilememişti.
TBMM Hükümeti ise ne bir barış, ne de ateşkes önerisinde bulundu.
Tersine toparlanmak, yeni strateji belirlemek için çok uzun mesafeli stratejik çekilmeyi gerçekleştirdi.
Yunanlılara güven gelmişti.
Üstelik ingiltere Başbakanı Loyd George'un ağzıyla "Milli Türk Kuvvetlerini yenmiş bulunan
Yunanistan'ın Sevre Antlaşması esaslarıyla yetinemeyeceği" şeklinde ileri sürdüğü büyük vaatlerle
Yunanistan'ı yeniden kışkırtmaya devam ediyordu.
25 Temmuz akşamına kadar Türk Ordusu SAKARYA NIN doğusuna çekilmesini tamamlamıştı.
HAREKATIN CEREYAN TARZI :
Harekât 4 safhada gelişmiştir. .
1 nci Safha : (14; 22 AĞUSTOS 1921)
Yunan ordusunun SAKARYA mevziileri ile temasa gelmesi için ileri harekâtı.
2 nci Safha : (22: 30 AĞUSTOS 1921)
Yunan ordusunun SAKARYA doğusunda savunan TÜRK Kuvvetlerine taarruzu ve güney kanattan kuşatma teşebbüsü.
3 ncü Safha: (30 AĞUSTOS - 6 EYLÜL 1921)
Savunma mevziini kuşatamayan Yunan Ordusunun TÜRK savunma mevziini HAYMANA istikametinde yarma teşebbüsü.
4 ncü Safha (8: 13 EYLÜL 1921)
Yunan Ordusunun SAKARYA batısına çekilmesi ve TÜRK Ordusunun karşı taarruzları.”
Konuya da başlık olan 2 nci Safhada Mangal Dağı hadisesi vardır.
23 Ağustos 1921'de Yunan Ordusunun karşı taaruzuyla Sakarya Meydan Muharebesi başlamıştı.
23-24 Ağustos tarihi TÜRK İSTİKLAL SAVAŞI tarihine MANGAL DAĞI muharebeleri olarak geçmiştir.
MANGAL DAĞI bölgesini savunmakla görevlendirilen 5 nci Tümen 3 Alay ileri savunma bölgesi olarak tertiplenmişti.
5 nci Tümen 24 Ağustos'ta, yapılacak bir Yunan taaruzunda tamamen yok olmasını
önlemek maksadıyla bütün sorumluluğu
üzerine alarak Mangal dağını boşaltır.
Bir raporla cephe komutanlığına bildirir.
Kızılca kıyamet kopar.
Öl ama mevziini terketme... !
24 Ağustos günü, Büyük Millet Meclisi Başkanı Başkomutan Mustafa Kemal, Mevzilerini terk eden 5 nci Tümen'e bir emir yayımlar.
Kısaca, mevzilerinizi terk ettiniz; Onurunuzla şerefinizle ölün ama ne olursa olsun o dağı geri alın..
İŞTE O EMİR
"5 nci Tümenin Mangal dağında bulunan mevzilerini elinde tutamadığı haber alındı. Bu olayı acemilik saymakla beraber sebep olanlar
hakkında hemen soruşturma yapılmasını emrettim.
5 nci Tümenin bütün komutan, subay ve erlerinden, verilecek ilk emirle yıldırım gibi düşman üzerine atılmak ve
O'nu yok ederek ün ve onur kazanmalarını isterim.
Ordumuz her yerde taarruz ederek ve savunma yaparak düşmana üstün ve egemen olduğunu kanıtlamaktadır.
Hazırlığımız mükemmel ve tamamdır. Düşmanın Anadolu içerisinde behemahal yok edileceği kesin olan bu günlerde,
birliklerimizin en büyük fedakârlık ve çaba göstermeleri hem ihmal edilemez bir zorunluluk ve hem de bir dinsel görev ve hamiyettir.
Hata eden her kim olursa olsun hemen yasaya çarptırılmak için hiç bir zaman duraksama gösterilmeyecektir.
Bu emir 5 nci Tümenin bütün er ve subayları toplanarak okunacak, okunduğu ve duyurulduğu
Batı Cephesi Komutanlığından bana bildirilecektir.
24 Ağustos 1921
Büyük Millet Meclisi Başkanı Başkomutan
Mustafa Kemal''
Turgut Özakman "Şu Çılgın Türkler'' Kitabında ise olayı şöyle anlatmaktadır.
" BU KÖTÜ HABER Cephe Karargâhını ayağa kaldırdı. Albay Asım Bey avaz avaz bağırıyordu:
"Bu nasıl iş? Adamlar köprü kuruyor, taburları, hayvanları, topları geçiriyor. Bizim gözetleme postaları uyuyor.
Olmaz böyle şey!" Daha bu haberin yarattığı telaş geçmeden 5. Tümen'in de Mangal Dağı'nı bıraktığı öğrenildi.
Donup kaldılar.
M. KEMAL PAŞA İsmet Paşa'nın yüzüne baktı: "Daha ilk adımda iki kanadımızdan birden darbe yemişiz. "Öyle."
"Sakarya'yı aşan birliği durdururuz. Ama Mangal Dağı'nın elden gitmesi güneyde savunmamızı çok kötü etkileyecek."
"Fırtınanın cepheyi allak bullak ettiği anlaşılıyor. Ama bu savaş mazeret kaldırmaz tabii. Soruşturma açtırdım.
"Soruşturma bitene kadar tümen komutanını görevden çek."
Bunu da bütün orduya duyur." "Anladım. Başüstüne."
İsmet Paşa 5. Tümen Komutanı Yarbay Kenan Dalbaşar'ı o gün görevden aldı. Başkomutan da sert bir genelgeyle
Mangal Dağı'nın terk edilmesini kınadı. Başkomutan'ın Kenan Bey'le Selahattin Adil Bey'in idam edilmelerini istediği,
İsmet Paşa'nın ricası üzerine affettiği söylendi ama cephe söylentisi olarak kaldı, doğrulanmadı.
MANGAL DAĞI'nı kaybetmenin acısı 2. Grubun içine çökmüştü. Dağı geri alabilmek için öğleye doğru taarruz ettiler
ama sonuç alamadılar. Dağı işgal eden Yunan 1. Tümeni'nin savunma düzenini aşamadılar.
Fevzi Paşa 2. Grup Karargâhına öfkeyle geldi. Grup Komutanı Albay Selahattin Adil ve karargâh subaylarına
ilk sözü, "Hata ettiniz.." oldu, "..Mangal Dağı güney kanadımızın kilidiydi. Orayı ne pahasına olursa olsun korumalıydınız.
Artık çok dikkatli ve sakin olun, iyi dövüşerek bu hatayı unutturun."
O kesimi yeniden düzenledi. 2. Grubu biraz daha doğuya kaydırdı. İkinci önemli mevzi olan Türbe Tepe'nin savunulmasını
Yusuf İzzet Paşa'nın 3. grubuna verdi...
"Dağ deyip geçme."
7 gün 7 gece Türk ve Yunan Orduları boğaz boğaza çarpışmış ,stretejik konumu çok önemli Mangal dağı
bir çok kez el değiştirmiş nihayetinde Türk'ün gücü karşısında tutunamayan Yunan Ordusundan MANGAL DAĞI
alınmış ve böylece;MANGAL DAĞI,TÜRE Tepe,YAMAK,GEDİKLİ,BEYLİKKÖPRÜ muharebeleriyle ismi geçen
bu savaşlarda Ankara yolu düşmana açılmamıştı.
Şehitlerimize saygıyla..
Ayhan Bayırlı
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Galatasaray | 23 | 18 | 2 | 3 | 50 | 17 | 57 | +33 |
2 | Fenerbahçe | 23 | 16 | 4 | 3 | 58 | 25 | 51 | +33 |
3 | Beşiktaş | 23 | 12 | 4 | 7 | 40 | 24 | 43 | +16 |
4 | Adana Demirspor | 23 | 11 | 3 | 9 | 44 | 23 | 42 | +21 |
5 | Başakşehir FK | 22 | 12 | 6 | 4 | 32 | 22 | 40 | +10 |
6 | Trabzonspor | 23 | 11 | 7 | 5 | 35 | 31 | 38 | +4 |
7 | Kayserispor | 23 | 11 | 10 | 2 | 36 | 32 | 35 | +4 |
8 | Fatih Karagümrük | 22 | 7 | 7 | 8 | 47 | 43 | 29 | +4 |
9 | Konyaspor | 23 | 6 | 7 | 10 | 24 | 26 | 28 | -2 |
10 | Alanyaspor | 23 | 7 | 9 | 7 | 34 | 41 | 28 | -7 |
11 | Gaziantep FK | 23 | 6 | 10 | 7 | 31 | 33 | 25 | -2 |
12 | Antalyaspor | 23 | 7 | 12 | 4 | 28 | 38 | 25 | -10 |
13 | Kasımpaşa | 23 | 7 | 12 | 4 | 30 | 42 | 25 | -12 |
14 | Sivasspor | 23 | 6 | 11 | 6 | 29 | 35 | 24 | -6 |
15 | Hatayspor | 22 | 6 | 11 | 5 | 19 | 41 | 23 | -22 |
16 | MKE Ankaragücü | 22 | 6 | 12 | 4 | 25 | 35 | 22 | -10 |
17 | Giresunspor | 23 | 5 | 11 | 7 | 21 | 40 | 22 | -19 |
18 | İstanbulspor | 22 | 6 | 13 | 3 | 23 | 45 | 21 | -22 |
19 | Ümraniyespor | 23 | 4 | 13 | 6 | 29 | 42 | 18 | -13 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Eyüpspor | 23 | 14 | 4 | 5 | 32 | 17 | 47 | +15 |
2 | Samsunspor | 23 | 12 | 2 | 9 | 39 | 19 | 45 | +20 |
3 | Pendikspor | 24 | 12 | 5 | 7 | 37 | 19 | 43 | +18 |
4 | Bodrumspor | 23 | 12 | 6 | 5 | 36 | 22 | 41 | +14 |
5 | Keçiörengücü | 23 | 11 | 5 | 7 | 36 | 27 | 40 | +9 |
6 | Sakaryaspor | 23 | 13 | 9 | 1 | 37 | 32 | 40 | +5 |
7 | Çaykur Rizespor | 22 | 9 | 3 | 10 | 32 | 18 | 37 | +14 |
8 | Göztepe | 24 | 10 | 9 | 5 | 23 | 19 | 35 | +4 |
9 | Boluspor | 23 | 9 | 6 | 8 | 27 | 27 | 35 | 0 |
10 | Bandırmaspor | 22 | 9 | 6 | 7 | 34 | 34 | 34 | 0 |
11 | Manisa FK | 22 | 8 | 5 | 9 | 29 | 26 | 33 | +3 |
12 | Adanaspor | 23 | 6 | 10 | 7 | 32 | 37 | 25 | -5 |
13 | Tuzlaspor | 24 | 7 | 13 | 4 | 29 | 37 | 25 | -8 |
14 | Altay | 23 | 5 | 10 | 8 | 23 | 30 | 20 | -7 |
15 | Erzurumspor FK | 22 | 5 | 11 | 6 | 23 | 34 | 18 | -11 |
16 | Altınordu | 23 | 4 | 14 | 5 | 20 | 38 | 17 | -18 |
17 | Gençlerbirliği | 23 | 4 | 15 | 4 | 26 | 42 | 16 | -16 |
18 | Denizlispor | 23 | 5 | 14 | 4 | 24 | 41 | 16 | -17 |
19 | Yeni Malatyaspor | 23 | 4 | 12 | 7 | 22 | 42 | 16 | -20 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Kocaelispor | 24 | 16 | 2 | 6 | 48 | 22 | 54 | +26 |
2 | Bucaspor 1928 | 24 | 13 | 4 | 7 | 38 | 16 | 46 | +22 |
3 | İskenderunspor A.Ş. | 24 | 13 | 4 | 7 | 33 | 19 | 46 | +14 |
4 | Van Spor FK | 24 | 13 | 4 | 7 | 32 | 18 | 46 | +14 |
5 | Karacabey Belediye Spor | 24 | 12 | 3 | 9 | 33 | 19 | 45 | +14 |
6 | Ankara Demirspor | 24 | 12 | 5 | 7 | 38 | 17 | 43 | +21 |
7 | 1461 Trabzon FK | 24 | 12 | 5 | 7 | 27 | 15 | 43 | +12 |
8 | Zonguldak Kömürspor | 24 | 11 | 9 | 4 | 26 | 27 | 37 | -1 |
9 | Serik Belediyespor | 24 | 9 | 7 | 8 | 33 | 28 | 32 | +5 |
10 | Kırklarelispor | 24 | 7 | 8 | 9 | 22 | 21 | 30 | +1 |
11 | Sarıyer | 24 | 6 | 9 | 9 | 27 | 35 | 27 | -8 |
12 | Fethiyespor | 24 | 7 | 11 | 6 | 25 | 35 | 27 | -10 |
13 | Kırşehir FSK | 24 | 5 | 8 | 11 | 22 | 28 | 26 | -6 |
14 | Etimesgut Belediyespor | 24 | 6 | 10 | 8 | 26 | 34 | 26 | -8 |
15 | Kastamonuspor | 24 | 7 | 12 | 5 | 22 | 30 | 26 | -8 |
16 | Adıyaman FK | 23 | 5 | 10 | 8 | 22 | 28 | 23 | -6 |
17 | Uşak Spor | 24 | 5 | 14 | 5 | 18 | 37 | 20 | -19 |
18 | Diyarbekir Spor | 23 | 2 | 12 | 9 | 18 | 37 | 15 | -19 |
19 | Balıkesirspor | 24 | 4 | 14 | 6 | 17 | 36 | 15 | -19 |
20 | Pazarspor | 24 | 1 | 15 | 8 | 15 | 40 | 11 | -25 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Yeni Mersin İY | 22 | 14 | 3 | 5 | 28 | 11 | 47 | +17 |
2 | Karaköprü Belediyespor | 22 | 12 | 5 | 5 | 29 | 16 | 41 | +13 |
3 | 52 Orduspor FK | 22 | 12 | 5 | 5 | 33 | 21 | 41 | +12 |
4 | Karşıyaka | 22 | 11 | 5 | 6 | 28 | 13 | 39 | +15 |
5 | Belediye Kütahyaspor | 22 | 10 | 3 | 9 | 33 | 21 | 39 | +12 |
6 | Belediye Derincespor | 22 | 10 | 4 | 8 | 26 | 21 | 38 | +5 |
7 | Nevşehir Belediyespor | 22 | 10 | 5 | 7 | 32 | 23 | 37 | +9 |
8 | Hacettepe 1945 | 22 | 8 | 8 | 6 | 31 | 28 | 30 | +3 |
9 | Ağrı 1970 Spor | 22 | 7 | 6 | 9 | 19 | 16 | 30 | +3 |
10 | Elazığspor | 22 | 7 | 9 | 6 | 23 | 31 | 27 | -8 |
11 | 1954 Kelkit Bld.Spor | 22 | 5 | 6 | 11 | 18 | 18 | 26 | 0 |
12 | Çatalcaspor | 22 | 7 | 10 | 5 | 26 | 27 | 26 | -1 |
13 | Amasyaspor Futbol Kulübü | 22 | 5 | 10 | 7 | 19 | 30 | 22 | -11 |
14 | 1922 Konyaspor | 22 | 6 | 12 | 4 | 23 | 35 | 22 | -12 |
15 | Edirnespor | 22 | 6 | 14 | 2 | 16 | 31 | 20 | -15 |
16 | Şile Yıldızspor | 22 | 3 | 9 | 10 | 17 | 28 | 19 | -11 |
17 | Yomraspor | 22 | 3 | 12 | 7 | 14 | 25 | 16 | -11 |
18 | Eskişehirspor | 22 | 3 | 13 | 6 | 24 | 44 | 15 | -20 |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
10/03/2023 | Giresunspor | vs | Fatih Karagümrük |
11/03/2023 | Antalyaspor | vs | Kayserispor |
11/03/2023 | Galatasaray | vs | Kasımpaşa |
12/03/2023 | MKE Ankaragücü | vs | Alanyaspor |
12/03/2023 | Trabzonspor | vs | Adana Demirspor |
12/03/2023 | Başakşehir FK | vs | Beşiktaş |
13/03/2023 | İstanbulspor | vs | Sivasspor |
17/03/2023 | Konyaspor | vs | Galatasaray |
18/03/2023 | Kasımpaşa | vs | Ümraniyespor |
12/03/2023 | Kasımpaşa - Trabzonspor | Trabzonspor ligde deplasmandaki son 6 maçında hiç kazanamadı | Kasımpaşa yenilmez |
12/03/2023 | Konyaspor - Antalyaspor | Antalyaspor ligde deplasmandaki son 6 maçında hiç kazanamadı | Konyaspor yenilmez |
12/03/2023 | Fatih Karagümrük - Fenerbahçe | Fatih Karagümrük ligdeki son 8 maçında hiç kaybetmedi | Fatih Karagümrük yenilmez |
12/03/2023 | Beşiktaş - Giresunspor | Giresunspor ligdeki son 8 maçında hiç kazanamadı | Beşiktaş yenilmez |
12/03/2023 | MKE Ankaragücü - Alanyaspor | Alanyaspor ligde deplasmandaki son 10 maçında hiç kazanamadı | MKE Ankaragücü yenilmez |
12/03/2023 | Hatayspor - Konyaspor | Hatayspor ligde evindeki son 7 maçında hiç kaybetmedi | Hatayspor yenilmez |
12/03/2023 | Hatayspor - Konyaspor | Konyaspor ligdeki son 9 maçında hiç kazanamadı | Hatayspor yenilmez |
12/03/2023 | Ümraniyespor - Gaziantep FK | Ümraniyespor ligde evindeki son 5 maçında hiç kazanamadı | Gaziantep FK yenilmez |
12/03/2023 | Trabzonspor - Adana Demirspor | Adana Demirspor ligdeki son 6 maçında hiç kaybetmedi | Adana Demirspor yenilmez |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
08/03/2023 | Erzurumspor FK | vs | Keçiörengücü |
08/03/2023 | Manisa FK | vs | Bodrumspor |
08/03/2023 | Gençlerbirliği | vs | Denizlispor |
09/03/2023 | Bandırmaspor | vs | Eyüpspor |
09/03/2023 | Sakaryaspor | vs | Samsunspor |
11/03/2023 | Tuzlaspor | vs | Boluspor |
11/03/2023 | Göztepe | vs | Pendikspor |
12/03/2023 | Bodrumspor | vs | Çaykur Rizespor |
12/03/2023 | Keçiörengücü | vs | Altınordu |
12/03/2023 | Yeni Malatyaspor - Sakaryaspor | Sakaryaspor ligdeki son 6 maçını kazandı | Sakaryaspor kazanır |
12/03/2023 | Adanaspor - Manisa FK | Adanaspor ligde evindeki son 5 maçında hiç kazanamadı | Manisa FK yenilmez |
12/03/2023 | Denizlispor - Erzurumspor FK | Erzurumspor FK ligdeki son 5 maçında hiç kazanamadı | Denizlispor yenilmez |
13/03/2023 | Samsunspor - Bandırmaspor | Samsunspor ligdeki son 14 maçında hiç kaybetmedi | Samsunspor yenilmez |
13/03/2023 | Eyüpspor - Altay | Altay ligdeki son 7 maçında hiç kazanamadı | Eyüpspor yenilmez |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
11/03/2023 | Balıkesirspor | vs | Kocaelispor |
11/03/2023 | Bucaspor 1928 | vs | Serik Belediyespor |
11/03/2023 | Fethiyespor | vs | Kastamonuspor |
11/03/2023 | Kırklarelispor | vs | Sarıyer |
11/03/2023 | Pazarspor | vs | Ankara Demirspor |
11/03/2023 | Uşak Spor | vs | Kırşehir Futbol Spor Kulübü |
11/03/2023 | Van Spor FK | vs | İskenderunspor A.Ş. |
11/03/2023 | 1461 Trabzon FK | vs | Etimesgut Belediyespor |
15/03/2023 | Balıkesirspor | vs | Kastamonuspor |
15/03/2023 | Bucaspor 1928 | vs | Kocaelispor |
12/03/2023 | Diyarbekir Spor - Karacabey Belediye Spor | Diyarbekir Spor ligde evindeki son 7 maçında hiç kaybetmedi | Diyarbekir Spor yenilmez |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
11/03/2023 | Hacettepe 1945 | vs | 1954 Kelkit Bld.Spor |
11/03/2023 | Şile Yıldızspor | vs | Yomraspor |
12/03/2023 | Belediye Derincespor | vs | Ağrı 1970 Spor |
12/03/2023 | Belediye Kütahyaspor | vs | Yeni Mersin İdman Yurdu |
12/03/2023 | Edirnespor | vs | Eskişehirspor |
12/03/2023 | Elazığspor | vs | 52 Orduspor FK |
12/03/2023 | Karaköprü Belediyespor | vs | Karşıyaka |
12/03/2023 | Nevşehir Belediyespor | vs | Çatalcaspor |
12/03/2023 | 1922 Konyaspor | vs | Amasyaspor Futbol Kulübü |